Hoogsensitiviteit

Wat is het?

Hoogsensitiviteit is een karaktereigenschap die ongeveer 20% van de bevolking bezit. Het is de aangeboren vaardigheid om veel op te merken in de omgeving en in het eigen lichaam en om wat opgemerkt werd diepgaand te verwerken. Men noemt dit ook een intense prikkelverwerking.

Mensen die hoogsensitief zijn reflecteren meestal diep vooraleer ze handelen.

Ook in de dierenwereld heeft ongeveer 20% van de dieren deze eigenschap. Het zijn die dieren die de groep behoeden voor gevaar omdat ze subtiele signalen sneller opmerken dan de anderen.

Van de groep mensen met hoogsensitiviteit reageert ongeveer 70% op deze intense prikkelverwerking door prikkels eerder te gaan vermijden. Zij zijn van nature rustig en introvert. Zij worden “prikkelmijders” genoemd. De overige 30% heeft juist veel behoefte aan prikkels en zoekt ze graag op. Zij zijn enerzijds snel verveeld maar raken anderzijds snel overbelast. Men noemt hen “prikkelzoekers” of “high sensation seekers”.

Doordat hoogsensitieve personen veel opmerken en diep verwerken, zijn ze over het algemeen gevoeliger dan mensen zonder deze eigenschap. De gevoeligheid verschilt van mens tot mens, maar kan onderverdeeld worden in verschillende gebieden:

• Emotioneel:
  • snel aanvoelen van stemmingen
  • gevoelens van anderen aanvoelen
  • kwetsbaarheid van anderen zien en begrijpen
  • eigen gevoelens zeer intens ervaren
• Fysiek:
  • intense zintuiglijke waarneming: geluid, licht, geur, smaak, beweging,… intens waarnemen
  • gevoelig voor stoffen, kledinglabels,…
• Mentaal:
  • goed lange termijngeheugen hebben
  • groot voorstellingsvermogen hebben
  • veel fantasie hebben
  • creatief zijn
• Intellectueel:
  • erg nieuwsgierig zijn
  • gemakkelijk feiten met elkaar associëren, het grotere plaatje zien
  • het “waarom” van dingen willen weten
• Intuïtief:
  • dingen “weten” zonder er bewust over na te denken
  • sterke binding met de natuur
  • een eigen wijsheid bezitten
  • scherp of snel inzicht bezitten

De eigenschappen in deze lijst zijn exemplarisch. Hoewel de meeste hoogsensitieve personen gevoelig zijn op al deze gebieden, is de verdeling voor iedereen anders.

Wetenschappelijk onderzoek met fMRI heeft aangetoond dat mensen met hoogsensitiviteit meer hersengebieden gebruiken bij de verwerking van prikkels dan anderen. Enerzijds neemt hun lichaam de omgeving dus nauwkeuriger waar, anderzijds wordt de opgenomen informatie ook vollediger verwerkt. Daardoor komt het dat zij emoties bijvoorbeeld sterker ervaren. Verdrietig is héél verdrietig, boos is ontzettend boos en blij is ongebreideld vrolijk. Voor mensen zonder hoogsensitiviteit is dit soms moeilijk te begrijpen. Belangrijk is echter dat die emoties erkend worden en er mogen zijn, want ze worden écht zo ervaren.

Omwille van de diepgaandere informatieverwerking, koppelen mensen met hoogsensitiviteit ook voortdurend dingen aan elkaar. Zo zien ze sneller patronen, zijn ze dikwijls creatiever en worden ze ervaren als “snelle denkers”. Veel van deze mensen zijn zogenaamde “beelddenkers”. Ze denken vooral in beelden, geuren, kleuren,… en dat gaat razendsnel. Daarbij leggen ze voortdurend linken met dingen die ze al weten, met andere of eerdere ervaringen en met emoties. Ze nemen de wereld met al hun zintuigen waar en verwerken de informatie ook zo. Ze denken niet (of minder) in woorden. In onze talige cultuur is dat niet altijd zo handig.

Kinderen die beelddenken kan je o.a. herkennen aan hun manier van praten: ze vertellen wijdlopig, met veel handgebaren en zijn in hun hoofd soms al verder dan in hun verhaal. Daarbij associëren ze voortdurend en gaan soms steeds verder weg van het oorspronkelijke onderwerp. Gaat het in de les over de koe, dan doet hen dat bijvoorbeeld denken aan melk: Die is lekker en je kan er ook lekker pannenkoeken mee bakken en laatst op het feest bij tante Annie waren er ook pannenkoeken en Joris was daar ook en die viel en die had toen zo’n pijn aan zijn knie,…

Deze kinderen denken in gehelen. Ze moeten eerst het geheel kunnen zien om dan de delen ervan te gaan waarnemen. Ze hebben vaak een soort “overzicht” in hun hoofd. Wanneer ze luisteren, pikken ze veel op uit de non-verbale communicatie en zijn ze zeer empathisch. Abstracte woorden als “niet” of “straks” registreren ze nauwelijks. Het is dan ook belangrijk om deze kinderen duidelijke instructies te geven waarin je vertelt wat je wél van hen verwacht in plaats van wat je niét wil. “Niet lopen door de gang!” doet denken aan “lopen”. Beter is te zeggen: “Wandelen in de gang”.